Organische Schilderkunst

Kleurbeleving

Het is mogelijk om een persoonlijke band met kleuren op te bouwen. Elke kleur heeft namelijk een eigen karakter, intensiteit en kwaliteit. Het benaderen van kleuren als levende wezens met elk hun eigen eigenschap, is voor het eerst naar voren gebracht door Goethe en later verder uitgewerkt door Rudolf Steiner. Vanuit deze nieuwe benadering van de kleurenleer is ook een nieuwe schildertechniek ontstaan die ik zelf "organische schilderkunst" ben gaan noemen (ook wel glaceertechniek of nat-in-nat-schilderen genoemd).

Een kunstschilder heeft te maken met de polariteiten licht en duisternis waartussen de wonderlijke kleurenwereld zichtbaar wordt die wij met onze ogen kunnen waarnemen. Niet alleen kleuren zijn te ervaren als levende wezens; ook het doorzichtige water waarmee geschilderd wordt is een levend element waar natuurwezens en levenskrachten mee verbonden zijn (zie: Emoto)

Autodidactisch

De schildertechniek die ik toepas heb ik mij in de afgelopen 30 jaar eigengemaakt. Ik maak mijn eigen verfmengsels van gewerveld water waarin ik pigmenten en etherische olie oplos. Dit gekleurde, etherische oliewater bevat veel levenskracht, veel vormkracht en natuurlijke beweeglijkheid en is te vergelijken met het schilderen met plantaardige verf.

Voor mij is het echter belangrijk om met kleurvaste, minerale pigmenten te werken omdat plantenverf vooral therapeutisch gebruikt wordt en (te) snel verbleekt. Ter vervanging van het plantaardige element, voeg ik daarom etherische olie aan mijn kleurenmengsels toe. Deze olie destilleer ik zelf in een koperen destilatieketel.

Compositie / voorstelling

Zoals hierboven al beschreven, gaat het er bij organisch schilderen vooral om dat de kleuren op een natuurlijke wijze zichzelf uitdrukken op het doek en er juist niet gestreefd wordt naar een herkenbare vorm. Door honderden dunne, transparante lagen verdunde verf op het doek aan te brengen, kunnen diepe, intense kleuren ontstaan. Een vorm van abstracte kunst dus, zou je kunnen zeggen. Vergelijk het echter niet met expressionisme waarbij een kunstenaar vooral zijn eigen gevoelsleven de vrije loop laat. Bij organische schilderkunst gaat het juist om een terughouden van de eigen emotie. Dat vraagt om oefening, om innerlijke scholing, om ik-kracht. Organisch schilderen is dus nauw verbonden met innerlijke zelfbeheersing. Als schilder hou ik mij dus zo veel mogelijk op de achtergrond en kijk met nieuwsgierige ogen naar wat er wil ontstaan. Ik laat de kleuren met elkaar een dialoog voeren zonder daar zelf in te willen sturen. Daardoor ontstaan levendige, wolkachtige schilderijen met een kleurrijk spel tussen licht en duisternis. Een schilderij is “klaar” wanneer er een evenwichtige balans gevonden is en er in kleur en contrast gezegd is wat er gezegd wou worden en elke kleur tot zijn recht gekomen is.

Alchemie

Ik heb deze techniek, de techniek van het eindeloze terughouden en verwonderd blijven kijken en oplossen van elke neiging naar vorm, geleerd van Ad van der Lugt (zie afbeelding bovenaan) van wie ik tijdens mijn studententijd priveles kreeg. Ik leerde van hem om de penseelstreek neer te zetten in het ritme van mijn hart en ademhaling. Met eindeloos veel geduld en zonder haast of druk, verbonden zien te blijven met het huidige moment, net zolang tot er licht vanuit het schilderij naar buiten begint schijnen, door de kleuren heen. Ik leerde dat organisch schilderen, levend schilderen betekent. Hoe je mineralen en pigmenten om kunt leren vormen tot een lichtend goud. Wat dat betreft zou organische schilderkunst met recht ook een vorm van Alchemie genoemd kunnen worden en de kunstenaar een soort van tovenaar. Het is dan ook niet verwonderlijk dat Goethe, naast natuurwetenschapper en schrijver, zich ook intensief heeft beziggehouden met de goochelkunst. Hij was namelijk ook goochelaar. Dat weet niet iedereen....